หากคุณกำลังทำ วิจัย วิทยานิพนธ์ หรือสารนิพนธ์ หนึ่งในส่วนสำคัญที่มักถูกมองข้ามแต่มีความหมายลึกซึ้งมาก คือ “กิตติกรรมประกาศ” (Acknowledgements) ซึ่งเป็นส่วนที่ผู้เขียนใช้แสดงความขอบคุณต่อบุคคลหรือหน่วยงานที่มีส่วนช่วยให้ผลงานสำเร็จสมบูรณ์ ไม่ว่าจะเป็นอาจารย์ที่ปรึกษา หน่วยงานที่สนับสนุนงบประมาณ เพื่อนร่วมวิจัย หรือแม้แต่ครอบครัว ในบทความนี้ เว็บไซต์ thesisdd.com จะพาคุณมาทำความเข้าใจอย่างละเอียดเกี่ยวกับกิตติกรรมประกาศ ตั้งแต่ความหมาย หลักการเขียน ตัวอย่างจริง ไปจนถึงเคล็ดลับที่ช่วยให้ส่วนนี้ออกมาดูมืออาชีพ และประทับใจผู้อ่านที่สุด
ความหมายของ “กิตติกรรมประกาศ”
กิตติกรรมประกาศ (Acknowledgements) ถือเป็นส่วนสำคัญในตอนต้นของรายงานวิจัย วิทยานิพนธ์ ดุษฎีนิพนธ์ หรือสารนิพนธ์ ซึ่งผู้เขียนใช้เป็นพื้นที่ในการแสดงความซาบซึ้งและขอบคุณต่อผู้ที่มีส่วนร่วมในการทำงานทางวิชาการตลอดทั้งกระบวนการ ไม่ว่าจะเป็นอาจารย์ที่ปรึกษา คณะกรรมการ ผู้เชี่ยวชาญ ผู้ให้ข้อมูล ผู้สนับสนุนทุนการวิจัย หน่วยงานต้นสังกัด ตลอดจนบุคคลใกล้ชิด เช่น ครอบครัวหรือเพื่อนร่วมงานที่ให้กำลังใจและช่วยเหลือในด้านต่าง ๆ การเขียนกิตติกรรมประกาศจึงสะท้อนให้เห็นถึงความตระหนักรู้ของผู้วิจัยว่าผลงานทางวิชาการไม่ได้เกิดขึ้นจากความพยายามของตนเพียงลำพัง แต่เกิดจากความร่วมมือและการสนับสนุนจากหลายภาคส่วน นอกจากนี้ กิตติกรรมประกาศยังถือเป็นมารยาททางวิชาการที่ช่วยสร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างผู้วิจัยกับผู้เกี่ยวข้องในวงวิชาการ การระบุชื่อและบทบาทของผู้ที่มีส่วนช่วยเหลืออย่างเหมาะสมยังเป็นการให้เกียรติและยอมรับในความรู้ ความเชี่ยวชาญ หรือการสนับสนุนที่ได้รับ ถือเป็นคุณค่าทางจริยธรรมที่ทุกสถาบันการศึกษาให้ความสำคัญ เพราะเป็นสัญลักษณ์ของความเป็นมืออาชีพ ความกตัญญู และความรับผิดชอบต่อกระบวนการวิจัย ซึ่งกิตติกรรมประกาศมักเขียนด้วยภาษาที่สุภาพ กระชับ และจริงใจ เน้นความถูกต้องของรายชื่อและลำดับความสำคัญของผู้ที่ให้การสนับสนุน โดยทั่วไปจะปรากฏในส่วนต้นของเล่มก่อนสารบัญหรือหลังบทคำนำ ทั้งนี้ แม้จะเป็นส่วนที่ไม่ถูกนำไปประเมินผลเชิงวิชาการโดยตรง แต่มีความหมายอย่างยิ่งในฐานะส่วนที่สะท้อนทัศนคติและความเป็นวิชาชีพของผู้เขียนอย่างชัดเจน และช่วยเสริมความสมบูรณ์ของเอกสารทางวิชาการโดยรวม
บุคคลหรือหน่วยงานที่ควรกล่าวถึงในกิตติกรรมประกาศ
การเขียนกิตติกรรมประกาศที่ดีควรมีลำดับการกล่าวถึงบุคคลสำคัญอย่างเหมาะสม โดยทั่วไปจะเริ่มจากระดับทางการมากไปหาส่วนตัว ดังนี้
- อาจารย์ที่ปรึกษาหลักและอาจารย์ร่วม ซึ่งเป็นบุคคลสำคัญที่สุดในการให้คำแนะนำและตรวจแก้
- คณะกรรมการสอบหรือคณะกรรมการวิจัย ซึ่งเป็นผู้ให้ข้อเสนอแนะทางวิชาการ
- หน่วยงานหรือองค์กร ซึ่งเป็นหน่วยงานที่ให้ทุนสนับสนุน เช่น สกสว., สกอ., หรือบริษัทเอกชนที่ให้ทุน
- หน่วยงานที่ให้ความร่วมมือในการเก็บข้อมูล เช่น โรงเรียน โรงพยาบาล หน่วยงานรัฐ หรือภาคเอกชน
- เพื่อนร่วมงานหรือเพื่อนนักศึกษา ซึ่งเป็นผู้ช่วยเหลือในการทำวิจัยหรือให้กำลังใจ
- ครอบครัวและผู้สนับสนุนทางจิตใจ ซึ่งเป็นผู้ให้แรงบันดาลใจและกำลังใจอย่างต่อเนื่อง
หลักการเขียนกิตติกรรมประกาศที่ถูกต้อง
เพื่อให้กิตติกรรมประกาศของคุณดูเป็นทางการและน่าอ่าน ควรคำนึงถึงหลักดังต่อไปนี้
- ใช้ภาษาสุภาพและเป็นทางการ หลีกเลี่ยงคำพูดสนิทสนมเกินไป เช่น “ขอบคุณพี่เอที่อยู่ด้วยกันตลอด” ควรใช้รูปแบบเช่น “ผู้วิจัยขอกราบขอบพระคุณ…”
- เขียนให้กระชับ ชัดเจน และตรงประเด็น ไม่ควรยาวเกิน 1 หน้า (A4) แต่ควรกล่าวถึงผู้มีส่วนร่วมหลักครบถ้วน
- เรียงลำดับผู้ที่กล่าวถึงจากระดับทางการมากไปน้อย โดยเริ่มจากอาจารย์ที่ปรึกษา ต่อด้วยหน่วยงาน ตามด้วยเพื่อนร่วมงาน และครอบครัว
- หลีกเลี่ยงการใช้ถ้อยคำอารมณ์ส่วนตัวเกินไป เช่น “ท่านเป็นคนที่เข้าใจหนูที่สุด” หรือ “รักอาจารย์มาก” เพราะไม่เหมาะสมในเชิงวิชาการ
ตัวอย่างกิตติกรรมประกาศ (ภาษาไทย)
กิตติกรรมประกาศ
ผู้วิจัยขอกราบขอบพระคุณ รองศาสตราจารย์ ดร.มนัสยา แรกคำนวน อาจารย์ที่ปรึกษา ที่ได้กรุณาให้คำแนะนำ คำปรึกษา และตรวจสอบผลงานวิจัยอย่างละเอียดรอบคอบ จนทำให้การวิจัยครั้งนี้สำเร็จลุล่วงด้วยดี
ขอขอบพระคุณ คณะกรรมการสอบวิทยานิพนธ์ทุกท่าน สำหรับคำแนะนำอันเป็นประโยชน์และมีคุณค่ายิ่ง
ผู้วิจัยขอขอบคุณ สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) ที่ให้ทุนสนับสนุนการดำเนินงาน
ขอขอบคุณ โรงเรียนตัวอย่าง จังหวัดเชียงใหม่ ที่อนุญาตให้เข้าศึกษาและเก็บข้อมูลในการทำวิจัย
สุดท้ายนี้ ผู้วิจัยขอขอบคุณ ครอบครัวและเพื่อน ๆ ทุกคน ที่ให้กำลังใจและแรงสนับสนุนอย่างต่อเนื่องตลอดระยะเวลาการทำวิจัย
(ลงชื่อ)
(นายกิตติ คุณธรรม)
พฤศจิกายน 2568
เคล็ดลับการเขียนกิตติกรรมประกาศให้โดดเด่น
- ใช้ถ้อยคำแสดงความเคารพอย่างจริงใจ โดยไม่ต้องใช้คำยกย่องมาก แต่ควรเขียนด้วยความรู้สึกจริง
- ตรวจสอบชื่อและตำแหน่งบุคคลให้ถูกต้อง ซึ่งถือเป็นมารยาทสำคัญทางวิชาการ
- หลีกเลี่ยงการลืมขอบคุณผู้ให้ทุน เพราะถือเป็นข้อผิดพลาดที่พบได้บ่อย
- อย่าคัดลอกของผู้อื่นโดยตรง ถึงแม้จะเป็นส่วนกิตติกรรมประกาศก็ควรเขียนเองเพื่อสะท้อนความรู้สึกของผู้เขียนจริง ๆ
สรุป
“กิตติกรรมประกาศ” ไม่ใช่แค่หน้าสั้น ๆ ที่อยู่ต้นวิทยานิพนธ์ แต่คือเครื่องสะท้อน คุณค่าทางจิตใจและจรรยาบรรณทางวิชาการ ของผู้วิจัย เป็นการแสดงความกตัญญู ความเคารพ และการให้เกียรติแก่ทุกคนที่ช่วยให้ผลงานสำเร็จสมบูรณ์
หากคุณกำลังจัดทำงานวิจัย วิทยานิพนธ์ หรือสารนิพนธ์ และต้องการ คำแนะนำการเขียนอย่างถูกต้องตามรูปแบบสถาบัน รวมถึง ตัวอย่างเอกสารที่ผ่านการตรวจสอบจากผู้เชี่ยวชาญระดับด็อกเตอร์ สามารถเยี่ยมชมรีวิวผลงานได้ที่ thesisdd.com — ศูนย์รวมบริการรับทำวิจัยครบวงจร ที่ช่วยให้ผลงานของคุณสมบูรณ์และผ่านการตรวจง่ายยิ่งขึ้น
